Vele jonge mannen met de naam du Plessis, hebben de zeetocht met een VOC schip tussen 1732 en 1748 naar indië als soldaat ondernomen. Zie hun namen verderop deze pagina.
De Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) werd in 1602 opgericht en in 1799 opgeheven (in de Franse tijd.) Het was toen het grootste particuliere bedrijf ter wereld. Vele duizenden meestal jonge mannen melden zich voor een verre reis per VOC schip. Via de Kaap in zuid Afrika naar Ceylon of Batavia. Een reis van ruim acht maanden. Na vier a vijf maanden werd de Kaap bereikt waar men enkele weken aanmeerde voordat de vaart verder werd voortgezet naar Indië. Velen, zeer velen van deze mannen (jongens) die uit zucht naar avontuur of gebrek aan werk kozen voor deze gevaarlijke zeetochten en keerden niet naar huis terug. Telkens wanneer met trommels en trompetgeschal duidelijk werd gemaakt dat er een schip naar het oosten zou vertrekken, onstont er een enorme toeloop van jonge mannen bij de VOC kantoren om zich aan te melden. Dit leidde soms tot enorme rellen waarbij rake klappen vielen. Menig moeder zal met pijn in het hart de mededeling aanvaard hebben dat hun zoon tot de 'gelukkigen' behoorde die mee mocht. Bijna 4800 keer werd de reis naar het verre oosten ondernomen.
Aanmelden kon in Amsterdam, Enkhuizen, Texel en in mindere mate Vlissingen. De lange reis ging via de Kaap de goede Hoop naar Indië. De mannen waren, of werden tijdens de vaart verder opgeleid tot matroos of soldaat. De meeste persoonsnamen van de opvarenden zijn te vinden in het VOC archief.
Was men de gelukkige die aangenomen was, dan kreeg men handgeld, de transport- of schuldbrief en een houten kist om spullen in te bewaren.
Om de wind zoveel mogelijk in de zeilen te houden, moest men de windstiltegebieden omzeilen waardoor de enorme afstanden naar het oosten nog groter werden.
Het aantal opvarenden per schip bedroeg tussen de 180 en 230 personen. Ongeveer 60% waren zeelieden en 30% soldaten. Onder de opvarenden waren ook passagiers, kooplieden, ambachtslieden etc. De provoost zorgde voor orde en tucht. De soldaten die meevoeren waren bestemd om dienst te nemen in Azië.
Om zich beter te kunnen hoeden voor de vele gevaren op zee (oorlog, kaping, ongelukken, slechte weersomstandigheden en ziekten) vertrokken drie keer per jaar vanuit Amsterdam meerdere schepen en zeilde men in konvooien. Niet alleen Batavia en Ceylon werd aangedaan, de schepen legden ook aan in Perzië. In de achttiende eeuw werden meer dan 600.000 personen vervoerd naar het oosten in bijna 3000 uitreizen.
Door de vele scheepvaart en emigratie van Hollanders, Duitsers en Schotten maar ook Hugenoten uit Frankrijk (waaronder enkele met de naam du Plessis reisden als passagier met de schepen mee. Ze vestigden zich in de omgeving van Kaap de Goede Hoop. Deze emigranten namen de oorspronkelijke bewoners van de Kaap in dienst om op hun boerderijen te werken. In het Zuiden van Afrika ontstond een ware Nederlandse kolonie. In Kaapstad en omgeving herinneren nog veel gebouwen en plaatsnamen aan die tijd.
In januari 1806 werd de Kaapkolonie door de Engelsen bezet. De Bataven werden bij de slag om Blaauwberg verdreven. De Britten wilden hoofdzakelijk de belangrijke handelsroute naar Indië veilig stellen.
De Kaapkolonie bleef onder Engels beheer tot de vorming van de 'Unie van Zuid Afrika' in 1910, daarna werd het de Provincie van de Kaap de Goede Hoop genoemd, ook wel bekend als de Kaapprovincie.
Vooral de West Indische Compagnie (WIC) heeft zich met slavenhandel beziggehouden. De WIC en VOC waren zustermaatschappijen. Maar ook de VOC heeft meegewerkt aan de slavernij, want ook in Indonesië is slavernij geweest. Ook werden er slaven gebruikt door het VOC voor werkzaamheden in de Nederlandse Kaapkolonie rond Kaapstad.
Het hoofdkantoor van het VOC bevond zich ook in Amsterdam. Het VOC had ook vestingen o.a. in Ambon, Ternate, de Banda eilanden, Ceylon en natuurlijk in Java.
Bron: http://www.berkman-gen.nl/balthasar_schepen_voc.html
http://www.atem.nl/VOC/VOC006.HTM
Gegevens van Benjamin du Plessis uit Bergen op Zoom. Datum indiensttreding: 12-10-1739.
Datum uit dienst: 25-05-1740. Reden uit dienst: overleden.
Waar uit dienst: Azie. Begunstigde: Susanna Caron (moeder)
Vertrek: 12-10-1739. Kaap: 20-01-1740 - 08-02-1740. Aankomst: 09-04-1740 Batavia.
Datum uit dienst:27-01-1748. Reden uit dienst: overleden. Waar uit dienst: Kaap de Goede Hoop.
Gegevens van Johannes du Plessis uit Amsterdam.
Datum indiensttreding: 07-03-1743. Functie bij indiensttreding: Hooploper (helper Matrozen.)
Uitgevaren met het schip: Arnestijn. Datum uit dienst: 16-09-1751. Reden uit dienst: overleden.
Waar uit dienst: Azie. Vertrek: 07-03-1743. Kaap: 03-08-1743 - 23-08-1743. Aankomst: 05-11-1743 Batavia.
Gegevens van Cornelis du Plessis uit Amsterdam.
Datum indiensttreding: 18-05-1741. Functie bij indiensttreding: Hooploper (helper Matrozen.)
Uitgevaren met het schip: Huis en Eult. Datum uit dienst: 22-10-1747. Reden uit dienst: overleden.
Waar uit dienst: Azie. Vertrek: 18-05-1741. Kaap: 04-11-1741 - 03-12-1741. Aankomst: 55-02-1741 Batavia.
Gegevens van Pieter du Plessis uit Kassel. Datum indiensttreding: 15-06-1732. Functie bij indiensttreding: Soldaat.
Uitgevaren met het schip: Bethlehem. Datum uit dienst: 14-08-1739. Reden uit dienst: overleden.
Waar uit dienst: Azie. Vertrek: 15-06-1732. Kaap: 08-11-1732 - 07-12-1732. Aankomst: 26-02-1733 Batavia.
Gegevens van Jan du Plessis uit Amsterdam.
Datum indiensttreding: 31-12-1743 Functie bij indiensttreding: Soldaat. Uitgevaren met het schip: Dishoek.
Datum uit dienst: 18-02-1746. Reden uit dienst: overleden. Waar uit dienst: Azie. Vertrek: 31-12-1743. Kaap: 14-04-1744. Aankomst: 22-08-1744 Batavia.
Gegevens van Alexander du Plessis uit Amsterdam.
Datum indiensttreding: 26-07-1743. Functie bij indiensttreding: Hooploper. Uitgevaren met het schip: Arnestijn.
Vertrek: 26-07-1743. Kaap: 15-01-1744 - 28-02-1744 aan boord van de Maarsseveen. Aankomst: 27-06-1744 Batavia.
Gegevens van Matthijs Plesius uit Ornhove
Datum indiensttreding: 29-12-1779. Functie bij indiensttreding: Matroos. Uitleg over functie: waak- en roergang; laden en lossen; reinigen, teren en kalfaten van het schip; af- en aanslaan van de zeilen; helpers van de onderofficieren. Ook wel bootsgezel. Uitgevaren met het schip: Bredenhof. Datum uit dienst: 1784-03-05
Gegevens Benjemin du Plessie uit Amsterdam
Datum indiensttreding: 24-07-1752. Functie bij indiensttreding: Cadet (de marine)
Uitleg over functie: voor opleiding tot officier (stuurmansleerling). Uitgevaren met het schip: Witsburg
Datum uit dienst: 1754-06-03. Waar uit dienst: Azie. Reden uit dienst: Overleden
Schuldbrief Nee Maandbrief Nee
Gegevens Benjamin Duplaissie uit Amsterdam
Voornaam opvarende Benjamin. Datum indiensttreding 06-05-1748. Functie bij indiensttreding Matroos
Uitleg over functie waak- en roergang; laden en lossen; reinigen, teren en kalfaten van het schip; af- en aanslaan van de zeilen; helpers van de onderofficieren. Ook wel bootsgezel.
Uitgevaren met het schip Lekkerland. Datum uit dienst: 1748-00-00. Waar uit dienst Nederland.
Reden uit dienst: Absent bij afvaart
Uitleg over reden einde dienstverband meestal opvarenden die al een voorschot (gage op de hand) hebben gehad, maar bij de monstering aan boord, vóór het afvaren, niet zijn komen opdagen. Sommigen zijn wel aanwezig, maar niet (meer) geschikt voor het werk, anderen zijn geplaatst op andere schepen.
Gegevens Louis du Plessijs uit Paitje.
Datum indiensttreding: 17-01-1767. Functie bij indiensttreding: Soldaat. Uitleg over functie: Militair
Uitgevaren met het schip: Admiraal de Ruyter. Datum uit dienst: 1767-10-19. Waar uit dienst: Admiraal de Ruyter. Reden uit dienst: Overleden. Schuldbrief Ja Maandbrief Nee.
Gegevens Colijn Duplesti uit den Haag.
Datum indiensttreding: 26-07-1743. Functie bij indiensttreding: Adelborst. Datum uit dienst: 21-08-1711.
Reden uit dienst: overleden. Waar uit dienst: Azie
Gegevens Nicolaes Duplessij uit Rijsel.
Datum indiensttreding 13-08-1755. Functie bij indiensttreding Jongmatroos.
Uitgevaren met het schip Barbara Theodora. Datum uit dienst 1756-02-25. Waar uit dienst Barbara Theodora.
Reden uit dienst Overleden. Schuldbrief Ja Maandbrief Nee.
Gegevens Colijn Duplesti uit Den Haagh.
Datum indiensttreding 01-02-1699. Functie bij indiensttreding Adelborst. Uitleg over functie rangbenaming van militairen die tot zeeofficier worden opgeleid.
Uitgevaren met het schip Nichtevecht. Datum uit dienst 1711-08-21. Waar uit dienst Azie. Reden uit dienst Overleden. Schuldbrief Nee. Maandbrief Nee.
Bron: http://vocopvarenden.nationaalarchief.nl/search.aspx
Gegevens Cornelis du Plessie.
Herkomst opvarende Amsterdam. Datum indiensttreding 18-05-1741. Functie bij indiensttreding Hooploper.
Uitleg over functie helper van de matrozen.
Uitgevaren met het schip Huis den Eult. Datum uit dienst 1747-10-22. Waar uit dienst Azie.Pieter du Plessis, in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie, kamer Amsterdam » Open Archieven
Een Pieter du Plessis, in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie, kamer Amsterdam » Open Archieven
- Heenreis
- 1732
- zondag 15 juni
Pieter du Plessis - zaterdag 8 november
146 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Bethlehem op de Kaap - zondag 7 december
29 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Bethlehem van de Kaap - 1733
- donderdag 26 februari
81 dagen na vertrek van de Kaap, 256 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Bethlehem in Batavia - 1739
- vrijdag 14 augustus
2616 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Pieter du Plessis (Azie), reden: overleden
Opmerkingen
Maandbrief: nee / Schuldbrief: ja
Bronvermelding
Nationaal Archief, Verenigde Oostindische Compagnie, archief 1.04.02, inventarisnummer 5961, folio 230
Jan du Plessis, in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie, kamer Zeeland » Open Archieven
Jan du Plessis, op 31 december 1743 in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie
- Heenreis
- 1743
- dinsdag 31 december
Jan du Plessis (uit Amsterdam) in dienst als soldaat bij kamer Zeeland. Vertrek van het schip Dishoek op weg naar Batavia - 1744
- dinsdag 14 april
105 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Dishoek op de Kaap - vrijdag 1 mei
17 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Dishoek van de Kaap - zaterdag 22 augustus
113 dagen na vertrek van de Kaap, 235 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Dishoek in Batavia - 1746
- vrijdag 18 februari
780 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Jan du Plessis (Azie), reden: overleden
Maandbrief: nee / Schuldbrief: ja
Jan du Plessis, in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie, kamer Zeeland » Open Archieven
Bronvermelding
Nationaal Archief, Verenigde Oostindische Compagnie, archief 1.04.02, inventarisnummer 13004, folio 160